Strategie, koalicje i szczęśliwe zakończenia: teoria gier w baśniach

Abstract

Celem opracowania jest wskazanie przykładów zastosowań matematycznej teorii gier do opisu baśni i utworów bezpośrednio nimi inspirowanych. Przedstawione są podstawowe definicje teorii gier (strategia, strategia dominująca, wypłata, równowaga Nasha, koalicja) oraz typy gier (o sumie zerowej, niekooperacyjna, kooperacyjna, powtarzana). Zagadnienia te zilustrowane są na przykładzie gry z baśni japońskiej: w grze w postaci strategicznej wskazane są strategie graczy, wypłaty oraz rozwiązanie (równowaga Nasha). Następnie zaprezentowane są baśnie literackie różnych języków i kultur: anglosaskiej, francuskiej, japońskiej, indyjskiej, etiopskiej, afroamerykańskiej i polskiej, które zostały dotychczas poddane analizie za pomocą narzędzi teorii gier. Wspomniane są również istniejące i potencjalne zastosowania teorii gier w gatunkach literackich pokrewnych baśniom: mitach, fantasy i fantastyce naukowej. Jako współczesne odpowiedniki baśni dla dorosłych, utwory należące do tych gatunków stanowią dynamicznie rozwijającą się gałąź literatury wartą dokładniejszej analizy za pomocą narzędzi teorii gier. Literackie ilustracje zastosowań teorii gier prowadzą do wniosku, że powiązanie matematyki stosowanej z literaturą piękną, szczególnie o charakterze baśniowym i fantastycznym, tworzy nieoczywiste, ale potencjalnie bardzo obiecujące pole badań interdyscyplinarnych.