Nierówności fiskalne w JST i mechanizmy korekcyjno-wyrównawcze. Analiza empiryczna za lata 2007-2021 oraz propozycja modelowych rozwiązań

Abstract

Opracowanie przedstawia kształtowanie się nierówności fiskalnych w polskich gminach i powiatach w latach 2007-2021. Analizowane są zarówno zmiany zróżnicowania wybranych kategorii dochodów własnych, jak i odziaływanie poszczególnych części subwencji ogólnej i dotacji na zadania z zakresu administracji rządowej na badane zróżnicowanie. Przedstawione są również dysproporcje w wydatkach JST. Zagadnienie nierówności fiskalnych analizowane jest zarówno z perspektywy zróżnicowania wewnątrz poszczególnych kategorii JST jak zróżnicowania pomiędzy kategoriami JST. Przeprowadzone analizy wskazują, iż nierówności fiskalne w sektorze samorządowym stopniowo maleją. Najmocniej ten proces zachodzi w gminach wiejskich, zarówno w ujęciu wewnątrzgrupowym jak i w stosunku do miast na prawach powiatu, stanowiących najzamożniejszą grupę JST. Autorzy prezentują zarazem kierunki usprawnień obecnego systemu wyrównawczego w oparciu o rekomendacje Banku Światowego.