Usługi w handlu międzynarodowym

Abstract

Usługi odgrywają coraz ważniejszą rolę w gospodarkach poszczególnych państw, niezależnie od ich poziomu rozwoju. Stanowią one dominującą część produktu krajowego brutto i są głównym źródłem zatrudnienia we wszystkich krajach wysoko rozwiniętych. Podobne tendencje dają się zauważyć w krajach o niższym poziomie zamożności. W opozycji do tak dużego znaczenia usług w gospodarkach krajowych stoi udział tego sektora w handlu międzynarodowym. Praca stara się wyjaśnić te rozbieżności i odpowiedzieć na pytanie, czy mają one charakter stały, czy przejściowy. Jest ona z tego punktu widzenia pionierska; nie tylko w literaturze polskiej, lecz także obcojęzycznej nie ma bowiem podobnego opracowania. Stara się ona przede wszystkim odpowiedzieć na pytanie, co spowodowało tak nagły wzrost znaczenia usług w dochodzie narodowym, zatrudnieniu i handlu międzynarodowym, jaki będzie miało to wpływ na przyszłość handlu międzynarodowego, czy handel usługami będzie stopniowo eliminował międzynarodowy handel towarami, czy też będzie on wobec niego komplementarny. Na tym tle praca stara się wyjaśniać pojawiające się tendencje w międzynarodowym handlu usługami, przemiany w strukturze rzeczowej i geograficznej tego handlu, a także korzyści z tego płynące. W sumie, mimo szybkiego wzrostu obrotów usługowych w ciągu dwóch ostatnich dekad, usługi stanowią 20 procent wymiany światowej. Można podać przykłady usług, które „od zawsze” towarzyszą wymianie towarowej, bez których transakcje takie nie mogą się odbywać (np. usługi transportowe, finansowe). Z drugiej strony jest wiele przykładów usług, które w ogóle nie mogą być przedmiotem tradycyjnie rozumianego handlu międzynarodowego (tj. wymagającego przekroczenia granicy celnej przez przedmiot transakcji) – np. usługi hotelowe, gastronomiczne. Jest także część usług, która może być bezpośrednio przedmiotem wymiany międzynarodowej, podobnie jak towary, np. usługi informatyczne, prawne, łącznościowe. Szczególnie ważną część pracy stanowi omówienie barier i stymulatorów rozwoju międzynarodowego handlu usługami.