Platformy cyfrowe. Model biznesu, zastosowania, użytkownicy

Abstract

W ciągu niespełna ćwierćwiecza platformy cyfrowe osiągnęły status dominujących podmiotów współczesnych gospodarek. Stało się tak, gdyż umożliwiają komunikację, współpracę, handel i rozrywkę na skalę globalną. Zyskując status technologii ogólnego zastosowania, sprawiły, że wiele z nich wykorzystujemy na co dzień. Nieustannie wywierają wpływ na funkcjonowanie rynków, przedsiębiorstw oraz konsumentów, zobowiązując dostawców i użytkowników do przestrzegania ustanowionych przez nie reguł. Ich oddziaływanie wykracza jednakże poza gospodarkę. Obejmuje bowiem także liczne aspekty współczesnego życia, w tym kulturę, politykę oraz codzienne nawyki zwykłych użytkowników. Najbardziej wpływowe z platform cyfrowych zajmują pozycję monopolistyczną lub dominującą w swoich branżach, a tym samym są jednymi z najdroższych i najbardziej zyskownych firm świata. Potęga platform budzi zarówno podziw, jak i rosnące obawy wśród pozostałych przedsiębiorstw, instytucji państwowych oraz użytkowników. Prowokuje również pytania badawcze dotyczące ich modelu biznesu, zastosowań w różnych kontekstach rynkowych oraz specyfiki rozwoju relacji z klientami.

Tym właśnie problemom badawczym poświęcona jest niniejsza monografia. Składa się ona z 22 krótkich tekstów, przypominających formę akademickiej komunikacji określaną w świecie anglosaskim jako research letters. Teksty te koncentrują się na przedstawieniu głównej tezy, przy czym mniejszą uwagę poświęcają przeglądowi literatury. Umożliwiają tym samym szybkie zapoznanie się z różnorodnymi poglądami na temat platform, w sposób zwięzły, ale bogaty w treść. Ze względu na dużą liczbę współautorów reprezentujących różne dyscypliny i stosujących różnorodne metody badawcze, zrezygnowano z unifikacji terminologii oraz narzucania jednego sposobu myślenia o platformach. W ten sposób stworzono przestrzeń dla różnorodnych teorii i podejść praktycznych, co umożliwia lepsze zrozumienie wieloaspektowego charakteru platform cyfrowych. Takie podejście odpowiada również samemu modelowi platformy, w którym to dostawcy wnoszą zróżnicowane treści lub usługi, w przeciwieństwie do zintegrowanych łańcuchów wartości oferujących zazwyczaj węższy zakres zunifikowanych produktów.