Udział Polski w globalnych łańcuchach wartości

Abstract

CEL NAUKOWY: Celem artykułu jest analiza uczestnictwa Polski w globalnych łańcuchach wartości i ocena zaangażowania poszczególnych branż w tym procesie. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Podstawowym problemem publikacji jest ilościowa ocena danych statystycznych obrazujących uczestnictwo kraju w globalnych łańcuchach wartości (GVC). Do badania wykorzystano tradycyjne studia literaturowe oraz zastosowano metodę analizy deskryptywnej. PROCES WYWODU: Artykuł składa się z czterech części. W pierwszej zdefiniowano i omówiono znaczenie globalnych łańcuchów wartości w gospodarce światowej. W drugiej poddano analizie rolę dóbr pośrednich w handlu międzynarodowym. W trzeciej i czwartej omówiono pozycję Polski i poszczególnych branż eksportowych w globalnych łańcuchach wartości. Co do zasady analiza dotyczy lat 1995-2011 i opiera się na danych organizacji międzynarodowych: WTO, OECD, UNCTAD, Banku Światowego. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: W ekonomicznej literaturze przedmiotu tematyka handlu krajów w ramach globalnych łańcuchów wartości jest stosunkowo nowa. Głównym problemem był brak danych statystycznych. Obecnie dostępne są dane na ten temat z baz TiVA (Trade in Value Added) oraz WIOD (World Input-Output Database). Są one coraz powszechniej wykorzystywane w badaniach empirycznych, także w polskiej literaturze przedmiotu. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Polska jest aktywnym podmiotem procesów umiędzynarodowienia produkcji. Ponad połowa polskiego eksportu odbywa się w ramach GVC. Obserwuje się silniejsze powiązania w górę łańcucha, co dowodzi atrakcyjności Polski dla podmiotów zagranicznych jako miejsca dalszej obróbki dóbr pośrednich przeznaczonych na eksport. Jest to także wyraz zaufania partnerów zagranicznych do stabilności sytuacji społeczno-gospodarczej w Polsce. Jednocześnie pożądane byłoby przesunięcie pozycji Polski w kierunku początkowych lub końcowych ogniw łańcucha wartości i przechwycenie większej części korzyści z uczestnictwa w GVC.

RESEARCH OBJECTIVE: This article aims at the analysis of Polish participation in global value chains and the evaluation of the involvement of individual sectors in this process. THE RESEARCH PROBLEM AND METHODS: The main research problem is the quantitative and qualitative assessment of statistical data indicating the country's participation in global value chains (GVC). The research tools include a critical analysis of literature and a descriptive analytical method. THE PROCESS OF ARGUMENTATION: The article consists of four parts. The first one contains definitions and discussion on the importance of global value chains in the world economy. The second part focuses on the analysis of the role of intermediate goods in international trade. In the third and the fourth parts, the position of Poland and individual export sectors in global value chains is discussed. As a rule, the analysis covers the years 1995-2011 and is based on data derived from international organizations: WTO, OECD, UNCTAD, World Bank. RESEARCH RESULTS: The subject of international trade within global value chains is relatively new in the economic literature. Until recently, the main problem was the lack of statistical data. Currently data are available in TiVA (Trade in Value Added) and WIOD (World Input-Output Database) databases. They are increasingly being used in empirical research, also in the Polish literature. CONCLUSIONS, INNOVATIONS AND RECOMMENDATIONS: Poland is an active participant of the processes of internationalization of production. More than half of Polish exports takes place within the framework of GVC. Stronger links exist upstream of the GVC, which proves that Poland is an attractive place for processing intermediate goods for further exports. It also shows the confidence of foreign partners to the stability of the socio-economic situation in Poland. At the same time it would be desirable to shift the Polish position towards the beginning or the end of value chains and capture a larger portion of the benefits from participating in the GVC.