Ubezpieczenie od bezrobocia w Drugiej Rzeczypospolitej

Abstract

Artykuł przedstawia wprowadzenie w Drugiej Rzeczypospolitej ubezpieczenia na wypadek braku pracy oraz jego ewolucję w okresie międzywojennym. W latach 1918-1939 polityka państwowa wobec bezrobocia, a w związku z tym i wobec kwestii związanych z ubezpieczeniem od braku pracy podlegała ewolucji. W początkowym okresie dominowały akcje o charakterze charytatywno-opiekuńczym, w niewielkim zakresie zabiegano o tworzenie nowych miejsc pracy czy organizowanie robót publicznych. Jednakże w okresie kryzysu lat 1924–1926 podjęto zakończone sukcesem prace nad wprowadzeniem powszechnego ubezpieczenia od bezrobocia. Pierwszym krokiem było wprowadzenie jednolitego ubezpieczenia od braku pracy dla robotników, bez względu na miejsce zamieszkania. Pomimo niewątpliwych wad pierwszej polskiej ustawy o ubezpieczeniu od bezrobocia (jak zbyt niskie świadczenia, brak świadczeń dla pracowników najmniejszych przedsiębiorstw itd.) była ona dużym osiągnięciem dla pracowników. Rozciągnięcie ustawy na pracowników umysłowych było kolejnym, naturalnym krokiem rozwoju systemu ubezpieczeń społecznych w Polsce. W pierwszych latach wielkiego kryzysu rząd prowadził dość ograniczoną walkę z bezrobociem – w tym okresie podjęto wiele decyzji niekorzystnych dla robotników, jak m.in. wydłużenie czasu pracy, likwidacja angielskiej soboty, skrócenie urlopów. Jednym z elementów nowej polityki były zmiany w systemie ubezpieczeń od bezrobocia, bardzo niekorzystne dla ubezpieczonych. Po zakończeniu kryzysu, mimo poprawy stanu finansów Funduszu Bezrobocia, a także dobrej koniunktury w gospodarce, nie zdecydowano się na żadne zmiany w systemie ubezpieczeń od bezrobocia.