Polsko-niemiecka umowa w sprawie ubezpieczeń społecznych z 11 czerwca 1931 roku

Abstract

Państwo polskie, gdy odzyskało niepodległość po I wojnie światowej, składało się z ziem należących wcześniej do trzech różnych organizmów państwowych. Ziemie dawnego zaboru pruskiego oraz przyłączonego do Polski w 1922 roku Górnego Śląska były obszarami, na których funkcjonowały najbardziej rozwinięte ubezpieczenia społeczne. Już przed I wojną światową istniały tam ubezpieczenia na wypadek choroby, od wypadków, inwalidzkie i na starość, a także ubezpieczenia brackie. Przejęcie tych obszarów przez Polskę spowodowało konieczność zarówno nowej organizacji instytucji, jak i wzięcia odpowiedzialności młodego państwa za dalsze wykonywanie dotychczasowych zobowiązań z tytułu ubezpieczeń społecznych, realizowanych wcześniej przez instytucje niemieckie. Wymagało to podjęcia skomplikowanych rokowań z Niemcami i podpisania stosownych porozumień. Szczególnie trudna do rozwiązania była sprawa rozliczeń finansowych. Rozliczenia między państwem polskim a Niemcami ciągnęły się wiele lat, a zostały zakończone podpisaniem w 1931 roku polsko-niemieckiej umowy o ubezpieczeniach społecznych. Umowa regulowała współpracę polskich i niemieckich instytucji ubezpieczeniowych, prawa polskich imigrantów w Niemczech w zakresie ubezpieczeń, a także rozstrzygała sporne kwestie związane z przejęciem przez Polskę ubezpieczeń społecznych. W opracowaniu przedstawiono genezę umowy, jej najważniejsze postanowienia, a także jej realizację aż do wybuchu II wojny światowej.