O pewnych dylematach moralnych jako narzędziach propagandy politycznej. Argument z "donoszenia na Polskę" przez opozycję w okresie PRL

Abstract

In this paper I explore selected means of political propaganda from the period of the Polish People's Republic (PRL) targeting the anti-communist oppositionists. I focus on arguments implying that informing the international public opinion about the situation in the country, concerning facts inconvenient for the authorities, is a form of "denunciation of Poland". The aim of this essay is to examine the mechanism behind such argumentations. The study shows that the essential part of their structure is a certain moral dilemma, generated in some situational contexts. The aforementioned dilemma is based upon the conflict of two values: the reputation of a country and concern for the quality of its functioning and development prospects. The analyses performed lead to the conclusion that this dilemma (if it is generated) may largely determine the effectiveness of such arguments as tools of political propaganda.

Przedmiotem badania w tym eseju są niektóre zabiegi propagandowe z okresu PRL wymierzone w opozycjonistów, zawierające sugestie, że przekazywanie przez nich niewygodnych dla władz informacji o sytuacji w kraju zagranicznej opinii publicznej jest pewną formą składania „donosu” na Polskę. Celem tego eseju jest zbadanie mechanizmu kryjącego się za tego typu argumentacjami. Przeprowadzone analizy prowadzą do wniosku, że istotną część ich konstrukcji pewien dylemat moralny, generowany przez nie w niektórych kontekstach sytuacyjnych. Jego podstawą jest konflikt dwóch wartości: dobrego imienia kraju oraz dbałości o jakość jego funkcjonowania i perspektywy rozwoju. Dylemat ten (o ile jest generowany) w znacznej mierze decyduje o skuteczności tego rodzaju argumentów jako narzędzi propagandy politycznej.