Realokacja czy nowe oszczędności? – O efektach zachęt podatkowych w dodatkowym oszczędzaniu na starość w Polsce

Abstract

Tax incentives are often used to boost supplementary old-age savings. They can be offered in a form of tax deduction, tax relief or subsidies to retirement accounts either at the accumulation stage or while paying benefits. Consequences of implementing such fiscal reliefs are hard to assess due to the lack of detailed information on income and behaviour of savers. Scientific literature describes two main effects that may appear after introduction of tax incentives: income effect and reallocation effect. The first one exists when new funds are collected as a result of reduction in consumption. The second means transferring capital from other financial products and is often observed among rich savers. The article analyses different types of tax incentives present both in occupational and individual retirement plans. Having analysed various tax regimes in supplementary old-age pension systems all over the world, it concentrates on Polish individual retirement savings accounts and the effects of tax incentives offered in this part of the system. Finally, some recommendations how to strengthen the income effect in supplementary pension system in Poland are made.

Aby zachęcić do uczestnictwa w dodatkowym zabezpieczeniu emerytalnym często wprowadzane są różne rodzaje ulg podatkowych. Zachęty podatkowe do dodatkowego oszczędzania mogą występować na etapie opłacania składek, osiągania dochodów z inwestowania kapitału emerytalnego lub wypłaty świadczenia, przy czym decyzja o momencie występowania zachęty podatkowej determinuje możliwe do zastosowania instrumenty podatkowe. Ocena stosowania zachęt podatkowych w dodatkowym zabezpieczeniu emerytalnym nie jest jednoznaczna, biorąc pod uwagę ich efektywność, osiągnięte skutki w odniesieniu do wysokości poniesionych kosztów. W niniejszym artykule omówione zostały skutki różnych typów zachęt podatkowych z punktu widzenia tworzenia dodatkowych oszczędności oraz zamiany istniejących już oszczędności na oszczędności o charakterze długoterminowym (emerytalnym). W ostatniej części wskazane zostały skutki zachęt podatkowych zastosowanych w indywidualnym zabezpieczeniu emerytalnym w Polsce oraz zasygnalizowano możliwe kierunki zmian.