Rola edukacji finansowej w ograniczaniu nadużyć i oszustw na rynku finansowym

Abstract

Edukacja finansowa konsumentów jest warunkiem prawidłowego funkcjonowania rynków finansowych. Tymczasem badania pokazują, że poziom wiedzy, świadomości i kompetencji finansowych jest w Polsce niski, a na rynku występuje znaczna asymetria informacyjna. Braki w wiedzy finansowej mogą skutkować albo niepodejmowaniem jakichkolwiek działań na rynku finansowym albo nabywaniem produktów niedostosowanych do indywidualnych możliwości i potrzeb odbiorców (misselling) lub wręcz nadużyciami bądź oszustwami na tym rynku. Asymetria informacyjna i związane z nią zjawisko nadużyć na rynku finansowym mogą być ograniczane przez działania wpływające na wzrost zrozumiałości (przejrzystości) produktów finansowych oferowanych indywidualnym odbiorcom, skuteczną politykę regulacyjną i informacyjną lub przez zwiększanie świadomości finansowej. Ta ostatnia może być budowana przez skuteczną edukację finansową, która nie jest jednak zadaniem prostym i wymaga dobrze zaprojektowanego podejścia długoterminowego.

Financial education a prerequisite for right operation of financial markets. In Poland, however, the level of financial education, financial literacy and competences of consumers is low and the market suffers from significant information asymmetry. Deficits in financial knowledge may result in either giving up any activities on financial markets by a consumer or misselling. In the worst scenario the financial abuses and frauds may appear. These negative tendencies could be reduced by regulations enforcing higher readability and clarity of individual financial products, effective law on consumer protection, proper information policy and developing financial literacy of individuals. The latter could only result from effective financial education that a real challenge and should be planned in a long-term horizon.