Systemy emerytalne wyzwaniem dla krajów Europy Środkowej i Południowej

Abstract

Raport prezentuje kontekst zmian i główne cechy systemów emerytalnych w krajach Europy Środkowej i Południowej, które przystąpiły do UE w 2004 r. i później. W szczególności, przedstawiamy obciążenie demograficzne i ekonomiczne, wskazujące na zmiany zachodzące w strukturze wieku ludności, a także konsumpcję i dochody osób w wieku emerytalnym w porównaniu do osób w wieku produkcyjnym. Kształt systemów emerytalnych ma wpływ na sytuację dochodową emerytów w porównaniu do osób pracujących – w krajach wyszehradzkich wyraźnie widać ochronę dochodów osób starszych kosztem pokolenia pracującego (szczególnie osób młodych), a w krajach bałtyckich – wysokie ubóstwo emerytów wskazujące na ograniczoną społeczną rolę systemów emerytalnych. Starzenie się ludności, a także zmiany na rynku pracy oznaczają potrzebę dostosowania systemów emerytalnych. Wydłużenie okresu aktywności zawodowej i opóźnienie przechodzenia na emeryturę, a także gromadzenie dodatkowych oszczędności są niezbędne dla utrzymania stabilności systemów emerytalnych w przyszłości.

The report presents the context of changes and the main features of pension systems in the Central and Southern European countries that joined the EU in 2004 and later. It focuses on the demographic and economic dependency, indicating changes occurring in the population age structure, as well as the consumption and income of retired people at retirement compared to people of working age. The design of pension systems has an impact on the pensioners’ income compared to people in working wage - in the Visegrad countries the protection of older people's income is clearly visible at the expense of the working generation (especially young people), and in the Baltic States - high poverty of older people indicates the limited social role of pension systems in providing sufficient income after retirement. Population ageing as well as changes in the labour market are the most important challenges for the pension systems. Extending the working lives and postponing retirement, as well as accumulating additional pension savings are necessary to maintain the stability of pension systems in the future.