Sprawiedliwość coraz dalej od obywatela : Statystyki sadów powszechnych w latach 2015–2022

Abstract

W stosunku do naszego pierwszego raportu z 2021 r. obejmującego lata 2015–2020 obecny raport ilustruje kluczowe wskaźniki nie tylko w sądach rejonowych, ale również w okręgowych, apelacyjnych oraz w merytorycznych izbach Sądu Najwyższego. Rozszerzyliśmy zakres analizy o kolejne 2 lata, tj. do roku 2022. Mamy pełen obraz sądownictwa powszechnego na różnych poziomach. Obraz ten nadal jest pesymistyczny. Od 2015 r. obywatele, konsumenci i przedsiębiorcy czekają coraz dłużej na rozstrzygnięcie spraw. Poza symbolicznym i praktycznie dla stron nieodczuwalnym przyspieszeniem w repertorium karnym, w sądach rejonowych wszystkie inne repertoria wskazują na systematyczny spadek sprawności sądownictwa. Źródła tego stanu nie róznią się od zdefiniowanego przez nas w 2021 r. katalogu przyczyn. Na taką sytuację mają wpływ zbyt niska obsada sądów, wzrost liczby spraw oraz zwiększenie pozaorzeczniczego obciążenia sędziów. Powyższe czynniki kształtowane są przez wadliwą politykę kadrową, wadliwą organizację pracy sądów oraz nieefektywność zmian przepisów prawa. Również katalog odpowiedzi na te negatywne zjawiska nie uległ zmianie. W celu poprawy sprawności sądownictwa w Polsce konieczne jest: • zmniejszenie obciążenia sędziów, • unowocześnienie postępowania sądowego, w tym wykorzystanie intuicyjnych i przyjaznych dla użytkownika systemów i aplikacji oraz rozwiązań opartych na sztucznej inteligencji, • upowszechnienie mediacji, • uregulowanie wadliwych powołań na stanowiska sędziowskie.