Nowe procesy w gospodarce światowej. Wnioski dla Polski

Abstract

Ostatnie lata to okres istotnych przemian w gospodarce światowej. Składają się na nie przede wszystkim skutki kryzysu gospodarczego drugiej połowy poprzedniej dekady. Skutki, które z mniejszą lub większą intensywnością odczuła większość krajów świata. Z kolei kraje europejskie, a przede wszystkim te należące do strefy euro, musiały się w ostatnich latach zmierzyć z wyzwaniem, jakie stanowiło ogromne zadłużenie niektórych z państw tej grupy na międzynarodowym rynku finansowym, które w warunkach unii walutowej nie mogło być złagodzone bez ogromnej pomocy innych krajów strefy euro. To zaś zapoczątkowało z kolei dyskusję na temat konieczności ponownego przemyślenia ambitnego projektu, jakim jest unia walutowa w Europie. Powyższe wydarzenia nie odwróciły jednak długookresowej ogólnoświatowej tendencji do umiędzynarodowienia procesu gospodarowania. W szczególności nie spowodowały zamykania się gospodarek narodowych, co miało miejsce np. po kryzysie lat 1929–1933. Przeciwnie, cały czas rodzą nowe inicjatywy, które przez dostosowanie procesu gospodarowania do nowych warunków mają doprowadzić do dalszego zwiększania korzyści płynących z międzynarodowego podziału pracy. Tego rodzaju przedsięwzięcia podejmowano zarówno z myślą o gospodarce światowej, jak i mając na uwadze interes poszczególnych ugrupowań integracyjnych czy wreszcie dobro pojedynczych gospodarek narodowych. Podobnie postępuje też Polska. Dla niej ostatnia dekada była przede wszystkim okresem pierwszego dziesięciolecia członkostwa w Unii Europejskiej. Członkostwa, które pozwoliło Polsce na osiągnięcie korzyści z pełnego uczestnictwa w procesie europejskiej integracji gospodarczej i otworzyło perspektywę przystąpienia do strefy euro. Członkostwa, które jednak także uzmysłowiło wszystkim, że Polska, należąc do UE, nie jest wolna od zagrożeń związanych z rosnącą współzależnością całej gospodarki światowej. Członkostwa, które pozwoliło zrozumieć, że przystępując do UE, Polska stała się też współodpowiedzialna za przyszłość tego ugrupowania. Powyższe wyzwania są przedmiotem stałej uwagi nie tylko opinii publicznej, lecz także środowiska naukowego zajmującego się problematyką ekonomii międzynarodowej. Dowodem tego jest szeroki wachlarz opracowań odnoszących się do zarysowanej wyżej tematyki, przygotowanych przez przedstawicieli większości ośrodków akademickich w Polsce, które zgodnie z rysującą się w ciągu ostatnich lat, a przedstawioną wyżej logiką działania społeczności międzynarodowej uporządkowano w kolejności: wyzwania – odpowiedź globalna – odpowiedź regionalna i narodowa. Tego rodzaju sekwencja przedstawiania tekstów przygotowanych przez różnych autorów nie jest oczywiście idealna. Jednak, decydując się na nią, uznaliśmy, że wszyscy Oni zgodziliby się z tym, że przygotowane przez nich opracowania mieszczą się w przedstawionym wyżej przesłaniu.